Drugi album grupy Suprême NTM – “J’appuie sur la gâchette” ma już trzy dekady. Choć może zestarzał się pod względem formy, jego tematyka pozostaje niezwykle aktualna. Z okazji trzydziestej rocznicy wydania drugiego albumu kultowej grupy warto przyjrzeć się jego zawartości, zarówno pod względem tekstowym, jak i muzycznym.
Odkryć album na nowo po trzydziestu latach
Dzięki filmowi “Suprêmes” (2021) i serialowi Netflix “Le Monde de Demain” z 2022 roku, wczesne lata NTM są już dobrze znane szerokiej publiczności. Dzięki tym dwóm dziełom młodsze pokolenie może łatwo zrozumieć podróż jaką Kool Shen i Joeystarr przebyli w późnych latach 80. i wczesnych latach 90. obserwując narodziny hip-hopu we Francji. Pomimo uzasadnionych uwag krytycznych, takich jak fakt, że “Suprêmes” opowiada tylko jedną wersję wydarzeń, te produkcje mają tę zaletę, że udostępniają cały wycinek historii hip-hopu we Francji i przyczyniają się do przybliżenia tej kultury.
O ile jednak podróż Suprême NTM jest dobrze udokumentowana, o tyle ich albumy są już nieco mniej znane. Starsi słuchacze, którzy odkryli Authentik (1991) czy J’appuie sur la gâchette (1993) w momencie ich wydania, byli oczywiście głęboko naznaczeni. Dla innych, zwłaszcza tych, którzy odkryli francuski rap po 2015 roku, słuchanie tych albumów może być trudne. Francuski rap na przestrzeni swojej historii znacząco ewoluował pod względem formy i to wieczne dostosowywanie się pozwoliło gatunkowi wytrwać i przetrwać przez trzy długie dekady. Jednak ucho sformatowane przez intensywne słuchanie PNL, Niska czy Jul’a będzie miało zapewne problem z przystosowaniem się do tak odległych rytmów francuskiego rapu z początku lat 90.
Z okazji trzydziestej rocznicy wydania drugiego albumu Suprême NTM warto zatem zrewidować jego zawartość, zarówno pod względem tekstowym, jak i muzycznym. Przede wszystkim konieczna jest kontekstualizacja wydania: był rok 1993, dwa lata po wydaniu Authentik, debiutanckiego albumu grupy. Rap był we Francji wciąż marginalnym gatunkiem, a nielicznym ksywkom udało się zdobyć uwagę mediów. NTM był jednym z liderów tego nowego pokolenia artystów i szybko wyrobił sobie wizerunek grupy nieco wywrotowej, zarówno ze względu na swoje stanowiska polityczne, jak i odmowę umieszczenia w tej samej kategorii, co inni, bardziej “zadbani” raperzy.
Chaotyczny kontekst wydania
W czasach, gdy rap niekoniecznie był postrzegany w pozytywnym świetle, wydanie “J’appuie sur la gâchette” nie obyło się bez kontrowersji. Pojawiło się ich kilka: na okładce albumu widniało zbliżenie na broń palną; tytułowy utwór “J’appuie sur la gâchette” poruszał temat samobójstwa z całkowicie rozczarowanej strony, a teledysk był bardzo dosłowny w swoim przekazie. Co gorsza, utwór “Police” stał się przedmiotem śledztwa prowadzonego przez francuską policję. Chociaż śledztwo zostało umorzone, grupa ponownie stanęła przed sądem po zagraniu tego utworu na żywo dwa lata później.
Eksploatacja albumu była dla Suprême NTM dość skomplikowana: podczas gdy w krajowej telewizji i radiu było jeszcze bardzo mało miejsca dla francuskiego rapu, jedyny teledysk nie nadawał się do emisji, a żaden prawdziwy singiel się nie wyróżniał. “J’appuie sur la gâchette” miał więc najgorszy start w studyjnej dyskografii grupy i osiągnął status złota dopiero cztery lata później.
Zawartość albumu
Pomimo trudności związanych z wydaniem, “J’appuie sur la gâchette” pozostaje ważnym albumem francuskiego rapu i jednym z najbardziej emblematycznych w dyskografii Suprême NTM. Tematy poruszane w tekstach grupy są do dziś bardzo aktualne i pokazują, do jakiego stopnia problemy społeczne i polityczne mogą utrzymywać się na powierzchni przez kilka dekad. Tytułowy utwór albumu podejmuje trudny temat samobójstwa w sposób frontalny i bezkompromisowy, z punktu widzenia osoby, która pociąga za spust. Ten wybór może wydawać się prowokacyjny, ale odzwierciedla ówczesny stan umysłu zespołu, który nie starał się dostosować do publicznych oczekiwań.
Piosenka “Police”, która w tamtym czasie wywołała kontrowersje, dotyczy rasizmu i przemocy policyjnej, tematu, który niestety pozostaje wciąż aktualny we Francji, jak i w wielu innych krajach. Teksty NTM są często naznaczone silnym zaangażowaniem politycznym, ale także ostrą krytyką społeczeństwa i jego niesprawiedliwości. Utwory na płycie poruszają takie tematy jak nędza społeczna, bezrobocie, niepewność, wykluczenie i dzielnice robotnicze.
Pod względem muzycznym “J’appuie sur la gâchette” jest również albumem uderzającym. Jeśli dziś produkcja może wydawać się nieco przestarzała, to jest ona świadectwem czasów, gdy francuski rap wciąż poszukiwał swojej muzycznej tożsamości, czerpiąc inspirację z amerykańskich brzmień, ale też próbując się od nich odróżnić. Wykorzystane na płycie sample to często nawiązania do soulu i funku, ale grupa potrafi też być mroczniejsza i bardziej minimalistyczna.
Podsumowując, “J’appuie sur la gâchette” to istotny album francuskiego rapu, który naznaczył swoje czasy i do dziś pozostaje punktem odniesienia dla wielu artystów. Choć niektóre aspekty albumu mogą wydawać się przestarzałe, jego tematyka i zaangażowanie pozostają bardzo aktualne i świadczą o znaczeniu rapu jako nośnika wiadomości i postulatów. Trzydzieści lat po wydaniu, album Suprême NTM zasługuje na ponowne odkrycie i wysłuchanie, aby lepiej zrozumieć historię i ewolucję francuskiego rapu, ale także aby uchwycić pełną moc jego tekstów i muzyki.